Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Monitoring rzek w 2004 roku - Monitoring rzek -

Program badań realizowany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie uwzględnia potrzebę realizacji następujących celów:

1. ustalenie jakości wód województwa,
2. określenie wielkości i zakresu wpływu większych źródeł zanieczyszczeń,
3. określenie efektów realizacji inwestycji w zakresie oczyszczania ścieków,
4. określenie konieczności powstawania nowych inwestycji w zakresie ochrony wód.

Monitoring jakości wód powierzchniowych prowadzi się w następujących zakresach:

1. diagnostyczny,
2. operacyjny,
3. badawczy

Opracowując program monitoringu, w celu realizacji ww. celów, uwzględniając znaczenie poszczególnych rzek z punktu widzenia ochrony środowiska oraz dla gospodarki województwa, wyznaczono do badania przez WIOŚ w 2004 roku 126 ppk (rysunek 1).

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie wykonywał badania comiesięczne ponad 40 rzek i kanałów w:

• 126 punktach pomiarowo-kontrolnych (ppk) z oznaczeniem ponad 50 wskaźników w ramach monitoringu diagnostycznego;
• 7 ppk w ramach monitoringu jakości wód powierzchniowych, które są lub mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia,
• 36 ppk ze względu na monitorowanie środowiska bytowania ryb,
• 5 ppk badanych w ramach monitoringu wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych,
• 2 punktach pomiarowo-kontrolnych (rz. Narew - ppk Pułtusk, rz. Bug - ppk Wyszków), w których badania wykonuje IMGW Warszawa, monitoring substancji niebezpiecznych.

Nowe sposoby oceny czystości wód wprowadzone zostały rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.U. Nr 32, poz. 284). Wprowadza ono 5 klas czystości, a badane rzeki oceniane są w punktach (rysunek 2).

W roku 2004 w 16 badanych przekrojach pomiarowych stwierdzono wody zadowalającej jakości (klasa III), co stanowi 12, 7 % wszystkich badanych rzek w woj. mazowieckim. Wody o niezadowalającej jakości zakwalifikowane do IV klasy czystości stwierdzono w 91 badanych przekrojach pomiarowych (72,2 %). Wody złej jakości zaliczone do V klasy czystości wystąpiły w 19 przekrojach pomiarowych (15,1 %). Niestety nie stwierdzono rzek w I i II klasie czystości.

Wśród wskaźników decydujących o klasie czystości rzek dominowały wskaźniki tlenowe, biogenne i mikrobiologiczne.

Zestawienie ocen jakości wód płynących w woj. mazowieckim w 2004 roku: objętych monitoringiem diagnostycznym przedstawiono w tabeli 1, będących środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych w tabeli 2 oraz wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w tabeli 3.

Badania poszczególnych rzek prowadzone są z częstotliwością co 1 - 3 lata. Cieki badane są raz w miesiącu w cyklu roku kalendarzowego w zakresie wskaźników fizycznych, tlenowych, biogennych, biologicznych, mikrobiologicznych, zasolenia, zanieczyszczeń przemysłowych oraz metali ciężkich. Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych rzek w 2004 roku przedstawiono w tabeli 4, zaś szczegółowy zakres badanych wskaźników w tabeli 5.

W ramach europejskiego systemu monitoringu wód śródlądowych - programu Eurowaternet na terenie województwa funkcjonuje 9 punktów pomiarowych (wybranych w oparciu o krajowy system monitorowania wód, są to więc punkty, które funkcjonują równocześnie w monitoringu krajowym).

Na terenie województwa mazowieckiego również Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wykonuje badania w 3 przekrojach pomiarowo-kontrolnych: w Warszawie na Wiśle, w Pułtusku na Narwi i Wyszkowie na Bugu.

Badania wód powierzchniowych na terenia województwa mazowieckiego wykonuje także Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Warszawie:

• na ujęciach wód powierzchniowych dla 4 wodociągów:
  1. Jezioro Zegrzyńskie - przy ujęciu dla Wodociągu Północnego,
  2. rzeka Wisła - przy ujęciu dla Wodociągu Centralnego,
  3. rzeka Wisła - przy ujęciu dla Wodociągu Praskiego,
  4. rzeka Wisła - przy ujęciu dla Wodociągu w Płocku.

  Zakres i częstotliwość badań określa właściwy dla danego terenu Inspektor Sanitarny w zależności od możliwości i sytuacji epidemiologicznej na danym terenie uwzględniając wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U. Nr 204, poz.1728).

• w kąpieliskach zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz.U. Nr 183, poz.1530).